12 stycznia 1919 roku dowódcy wojsk bolszewickich Lew Trocki i Siergiej Kamieniew wydali rozkaz realizacji planu pod kryptonimem „Wisła”. Armia Czerwona miała zdobyć tereny od Niemna po Bug a następnie przejść przez Polskę do Niemiec gdzie miała rozpocząć się rewolucja. W lutym 1920 roku Lenin polecił Rewolucyjnej Radzie Wojennej Republiki Rosyjskiej zwiększyć liczebność na Froncie Zachodnim. W efekcie Armia Czerwona osiągnęła stan ponad 2,5 miliona żołnierzy.
W najcięższych dla Polski chwilach, 12 lipca 1920 roku, zawarty został litewsko-sowiecki traktat pokojowy. W tajnym protokole załączonym do traktatu rząd litewski wyraził zgodę na przejście Armii Czerwonej przez przyznane Litwie polskie terytorium. Po zajęciu przez Armię Czerwoną Białegostoku ustanowiony przez bolszewików rząd wydał 30 lipca odezwę o „pozbawieniu władzy dotychczasowy rząd szlachecko-burżuazyjny i utworzeniu Polskiej Socjalistycznej Republiki Rad”. Przychylność wobec sowietów wykazywał również rząd niemiecki mimo, że ogłosił neutralność w wojnie polsko-bolszewickiej.
27 lipca na Jasnej Górze polscy biskupi pod przewodnictwem kardynałów Aleksandra Kakowskiego i Edmunda Dalbora, dokonali poświęcenia Polski Najświętszemu Sercu Jezusa i ponownie obrali Najświętszą Maryję Pannę na Królowa Polski.
Generał Weygand w swoich pamiętnikach wspominał: „Nigdy nie widziałem ludzi tak modlących się jak w Warszawie (…) Ulicami przechodziły procesje. Ludzie klękali na chodnikach przed Najświętszym Sakramentem. Kapelani słuchali spowiedzi na peronach kolejowych i placach, gdzie zbierali się żołnierze i młodzi ochotnicy przed udaniem się na front”.
W okresie śmiertelnego zagrożenia utraty odzyskanej właśnie niepodległości do armii zgłosiło się sto tysięcy ochotników.
W dniach 13 i 14 sierpnia Polacy odnieśli pierwsze zwycięstwo w bitwie z Armią Czerwoną w bitwie pod Ossowem, w której zginął ksiądz Ignacy Skorupka, symbol Bitwy Warszawskiej. Zwycięstwo w Bitwie Warszawskiej nie byłoby możliwe bez skutecznych działań polskiego wywiadu i osiągnięć kryptologów na czele z porucznikiem Janem Kowalewskim, którzy zdołali złamać szyfry Armii Czerwonej.
Najdalej idącą pomoc dla Polski w wojnie z bolszewikami okazały Węgry, które dostarczyły 75 milionów nabojów.
Przełomowe znaczenie przyniósł 15 sierpnia – święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Bitwa rozegrana została zgodnie z planem operacyjnym opracowanym przez Szefa Sztabu generała Tadeusza Rozwadowskiego.
Obowiązkiem państwa polskiego jest upamiętnienie Bitwy Warszawskiej poprzez postawienie w stolicy Łuku Triumfalnego, wybudowania Muzeum Zwycięskiej Wojny 1920 roku i upamiętnienie w postaci pomników obrońców Warszawy – generałów Tadeusza Rozwadowskiego i Józefa Hallera.
